Heeft u onze brochure al ontvangen?
Een beroerte is een tekort aan zuurstof in (een deel van) de hersenen. Dat tekort kan ontstaan door een blokkade, waardoor zuurstofrijk bloed wordt tegengehouden. We spreken dan van een infarct. Het kan echter ook ontstaan door een gescheurd of geknapt bloedvat. Het bloed bereikt dan niet alle hersendelen, maar hoopt zich op en drukt op het hersenweefsel. Dat noemen we een hersenbloeding. Bij ruim 80% van de beroertes is er sprake van een herseninfarct. Bij de overige 20% gaat het om een hersenbloeding.
De medische term voor een beroerte is cva: cerebrovasculair accident. Ofwel: een ongeluk van de bloedvaten in de hersenen. Jaarlijks krijgen bijna 14 miljoen mensen de diagnose beroerte. Volgens de World Health Organization (WHO) komen 60% van alle beroertes voor bij mensen onder de 70 jaar. Omdat een deel van de hersenen geen zuurstof krijgt kan een beroerte grote gevolgen hebben. Het is daarom belangrijk dat er zo snel mogelijk medische hulp wordt verleend.
Als een beroerte tijdelijk is, dan is er sprake van een TIA. TIA staat dan ook voor Transient (kortstondig) Ischemic (onvoldoende doorbloeding) Attack (aanval); een kortstondige aanval door een slechte doorbloeding. Dit kan een half uur duren, maar kan ook 24 uur aanhouden. Ook wanneer de klachten na een korte periode verdwenen zijn moet er medische hulp worden gezocht. Het kan namelijk een voorbode zijn van een herseninfarct. Een TIA wordt daarom ook wel een lichte beroerte of voorloper van een beroerte genoemd.
Een beroerte of cva kan verschillende oorzaken hebben. Een hersenbloeding kan bijvoorbeeld ontstaan door een vaatafwijking. Een zwakke plek in een bloedvat kan gedurende iemands leven een uitstulping vormen (een aneurysma). Hoe groter de uitstulping; hoe groter de kans dat het bloedvat scheurt. Bij een herseninfarct is slagaderverkalking de meest voorkomende oorzaak. Vet- en kalkafzettingen in een bloedvat zorgen ervoor dat er stolsels kunnen worden gevormd. Die kunnen het bloedvat geheel of gedeeltelijk afsluiten. Een beroerte kan dus meerdere oorzaken hebben.
Enkele risicofactoren voor een beroerte:
De meestvoorkomende voortekenen van een beroerte zijn goed herkenbaar: een scheve mond, verwarde spraak en een lamme arm. Deze drie symptomen treden allemaal plotseling op. Dat wil zeggen dat iemand er van het ene op het andere moment last van kan hebben. Andere mogelijke voortekenen zijn krachtverlies, verlamming van een been, hevige duizeligheid of verlies van de coördinatie. Ook dubbelzien, blindheid aan één oog of een verkleind gezichtsveld kunnen duiden op een beroerte. Bij een hersenbloeding komt ook zeer ernstige hoofdpijn voor.
Voor een zo goed mogelijk herstel is het belangrijk dat er zo snel mogelijk wordt gestart met de behandeling van de beroerte. Het advies van zowel de hart- als de hersenexperten is daarom om direct 112 te bellen als iemand symptomen van een beroerte heeft.
Het is niet altijd duidelijk te zien dat iemand een beroerte heeft. In zo’n geval wordt er ook wel gesproken van een stille beroerte. Een (klein) bloedvat sterft dan langzaam af, zonder zichtbare of voelbare symptomen. De kans op een stille beroerte neemt toe met het ouder worden en is hoger bij mensen met dementie en mensen die eerder al een herseninfarct hebben gehad. Een recent onderzoek van de Amerikaanse hartstichting (American Health Association) wijst uit dat er soms wel degelijk symptomen zijn bij een stille beroerte, maar dat deze worden genegeerd of niet (direct) worden gekoppeld aan de bekende symptomen.
Om de gevolgen van een beroerte zoveel mogelijk te beperken is het belangrijk dat er zo snel mogelijk wordt gestart met de behandeling. Hoe de beroerte wordt behandeld hangt af van welk type het is. Een TIA is een kortdurende beroerte en is daarom makkelijker te herkennen. Het verschil tussen een herseninfarct of een hersenbloeding is echter niet te zien. Alleen in het ziekenhuis kan er worden ontdekt of het om een infarct of een bloeding gaat. Hiervoor gebruiken artsen een CT-scan of een MRI-scan, waarbij de hersenen nauwkeurig worden vastgelegd.
Bij een TIA of lichte beroerte en een herseninfarct is het belangrijk om een nieuwe beroerte te voorkomen. Dat kan door bijvoorbeeld medicijnen voor te schrijven die bloedstolsels voorkomen, zoals bloedverdunners of bloeddrukverlagers. Ook wordt de oorzaak (of de oorzaken) van de beroerte onderzocht, zodat er een gericht behandelplan kan worden opgesteld. Soms is een operatie nodig om de aangetaste ader vrij te maken. Bij een hersenbloeding is het advies juist om te stoppen met bloedverdunners. Wel kan een arts bloeddrukverlagers voorschrijven omdat een hoge bloeddruk ook een oorzaak kan zijn van een hersenbloeding. De behandeling is daarnaast afhankelijk van de plek van de bloeding. Soms is een operatie nodig om een aneurysma van binnenuit af te sluiten of een bloedvat van buitenaf af te knijpen.
Wat er bij een beroerte gebeurt hangt af van de plek van de aanval. De hersenen hebben 20 verschillende functies waaronder ruiken, proeven en het verwerken van taal. Door een beroerte kunnen één of meerdere functies worden verminderd of zelfs uitgeschakeld. Bij de gevolgen kan er onderscheid worden gemaakt tussen zichtbare en onzichtbare gevolgen. Zichtbare gevolgen van een beroerte zijn bijvoorbeeld problemen met slikken of spreken en verlamming van een lichaamsdeel. Onzichtbare gevolgen zijn voor de buitenwereld niet goed of helemaal niet duidelijk. Enkele voorbeelden hiervan zijn veranderingen in het gedrag en concentratieproblemen. Ook kan iemand na een beroerte sneller vermoeid zijn.
Om een beroerte te voorkomen, of in ieder geval de kans erop te verkleinen, is het belangrijk om de levensstijl aan te passen. Denk hierbij aan voldoende bewegen en gezond eten. Het is ook belangrijk om te zorgen voor een gezond gewicht, te stoppen met roken en bewust om te gaan met alcohol. Met deze aanpassingen wordt het risico op een hoge bloeddruk of een te hoog cholesterolgehalte vermeden. Ook de kans op een beroerte is hierdoor kleiner. Bepaalde medicijnen kunnen het risico op een herseninfarct, TIA of hersenbloeding ook verhogen. Tijdens een bezoek aan de huisarts kunnen het cholesterolgehalte en de bloeddruk worden gemeten. Ook kunnen eventuele risicofactoren worden besproken. Samen kan er een plan worden gemaakt om een beroerte te voorkomen.
Meer over gezondheid
